Column Joost Kievit – Water is van Levensbelang
Beluister hier de column
Water is van levensbelang. Voor ons is het doodnormaal dat er schoon water uit de kraan komt. Veel
mensen elders in de wereld kennen die luxe niet. Bij ons is het goed geregeld. Water is altijd
beschikbaar. De kwaliteit is gegarandeerd en het is spotgoedkoop. Maar let op, tijden veranderen.
Drinkwater bedrijven trekken aan de bel. Er dreigt een tekort en ook de kwaliteit staat onder druk.
Door klimaatverandering verandert het neerslag patroon. We krijgen meer en meer te maken met
lange droge periodes. Daar staan tijden met extreem veel regen tegenover. Vanuit de wetenschap
werd daar al heel lang voor gewaarschuwd. Dat is nooit erg serieus genomen en nu is het praktijk en
bijna dagelijks in het nieuws. Bij veel neerslag, draaien de gemalen van de waterschappen op volle
toeren. Het overtollige water wordt snel weggepompt, richting zee.
Een dijkgraaf zei recent. Een dijkgraaf kun je vergelijken met een burgemeester maar dan bij het
waterschap. Hij zei, dat we moeten omschakelen. We moeten water gaan vasthouden voor tijden
van schaarste. Een waar woord, maar dat hebben de overheden in ons land zo’n 25 jaar geleden al
afgesproken. Er kwam een drietrapsstrategie. We gingen de watersystemen in Nederland anders
inrichten. De eerste prioriteit werd water vasthouden. In de bodem en in de watergangen. In tweede
instantie water bergen. Er moesten speciale bergingsgebieden komen waar het overtollige water
tijdelijk in gepompt kon worden. Pas in laatste instantie zouden we waardevol zoet water richting zee
pompen. Helaas zijn ook deze afspraken niet serieus genomen.
Nu worden we met de neus op de feiten gedrukt. Nu waarschuwen Drinkwater bedrijven opnieuw en
meer indringend voor een dreigend tekort aan grondstof voor drinkwater. Tekort is eigenlijk een
beetje een raar woord als het om water gaat. Er is op onze planeet een vaste hoeveelheid water.
Daar komt niets bij en er gaat ook niets af. Water verandert wel van vorm en samenstelling en het
gaat rond in kringlopen. Door klimaatverandering koersen we af op een ijs loos tijdperk. De vaste
vorm van water wordt vloeibaar. En dat heeft gevolgen voor de drinkwater voorziening in ons land.
Deels wordt daar rivierwater voor gebruikt. En rivieren die door smeltwater van gletsjers worden
gevoed gaan veranderen. Ze worden minder stabiel. Bij lange droge periodes kunnen ze droogvallen
en dan dringt ook de zogenoemde zouttong vanuit de Noordzee verder landinwaarts en valt een
bron voor de drinkwater voorziening weg.
Een andere bron is het grondwater. Vooral op de hogere delen van Nederland wordt deze bron
gebruikt om drinkwater van te maken. En door droogte zakt het grondwaterpeil gevaarlijk diep weg.
Het wordt lastiger om water te winnen en ook hier dreigt een tekort. Drinkwater zal duurder worden,
mag je verwachten en ook de leveringszekerheid is in het geding. Tegelijkertijd verspillen we heel
veel water en neemt de vraag toe.
De bevolking van ons land groeit en daardoor stijgt het gebruik van drinkwater. Er is wel een beleid
van de overheid om het gebruik per inwoner terug te dringen, maar dat komt niet echt van de grond.
Het doel is om naar 100 liter per persoon per dag te gaan. Het is nu 128 liter en er zit weinig of geen
vooruitgang in. We gaan nog steeds achteloos met drinkwater om. Het kan niet op. De W van WC
staat voor water. We gebruiken enorme hoeveelheid kostbaar drinkwater om onze poep en pies weg
te spoelen. Dat is niet nodig. Er zijn ook composttoiletten en doorspoelen kan ook met regenwater.
In België zijn ze daar al veel verder mee.
Bedrijven hebben steeds meer water nodig. Hier en daar levert een nieuwe aansluitingal problemen
op. De landbouw vraagt ook veel zoet water. Grootschalig beregenen van gewassen is tegenwoordig
gangbaar. Vroeger deed men het met het vocht dat via neerslag in de bodem kwam. Nu niet meer.
Meestal wordt grondwater of oppervlaktewater gebruikt. Geen drinkwater. Het moet wel zoet zijn.
En de zoetwatervoorziening wordt een probleem. De zeespiegel stijgt. Het zout komt naar ons toe.
Voedselproductie vraagt veel water. Het maakt ook uit wat je eet. Een maand geen vlees eten
bespaart zo’n 29.000 liter.
Water, de vraag neemt toe en de beschikbaarheid daalt en wordt onzeker. En dan zijn er ook nog
problemen met de kwaliteit, maar dat is een ander verhaal. Hoog tijd dat de overheid serieus werk
maakt van dit soort problemen.