Column Han van der Horst – Zelfredzaam?
Dit weekeinde, lieve mensen, stond er in het Algemeen Dagblad een indrukwekkend en schokkend artikel over het levenseinde van de 93-jarige Piet Bezemer uit Alphen aan de Rijn. Hij koos dat zelf. Hij liet zich van het balkon vallen in een vijver voor zijn seniorenwoning. De volgende ochtend zagen ze hem drijven.
Piet Bezemer was een kerkelijk meelevend mens, niet iemand van wie je verwacht dat hij zelfmoord zou plegen. Hij deed het omdat hij, zelfs hij, tot wanhoop werd gedreven door de protocollen van de overheid. Het Algemeen Dagblad schetst nauwkeurig hoe zijn omgeving – van de dominee tot de buren – het mis zagen gaan. In het kort:
Na het overlijden van zijn vrouw bleef Piet Bezemer alleen achter in het seniorenappartement. De buren en de thuiszorg hielden een oogje op hem, terwijl zijn gezondheid steeds meer verslechterde. Hij kon nauwelijks nog lopen. Zijn gehoor en zijn gezichtsvermogen gingen sterk achteruit. Praten kostte steeds meer moeite.
Daarom hoopte Bezemer op een plekje in het verpleeghuis Rijnzate. Het leek hem vanzelfsprekend dat hij daarin zou worden opgenomen. Bezemer had net een behandeling tegen prostaatkanker achter de rug. Daarvoor moest hij een tijd in een gespecialiseerd verpleeghuis verblijven. Hij voelde daar niet meer zo de last van een lichaam dat je aan alle kanten in de steek laat. Helaas, de aanvrage werd afgewezen. Volgens de protocollen was de dove, slechtziende Piet Bezemer, die nauwelijks nog kon lopen en het nooit meer buiten kwam, die steeds moeilijker kon spreken, die waarschijnlijk vanaf zijn veertiende belasting had betaald en premie voor het ziekenfonds en de sociale voorzieningen, volgens de protocollen was deze versleten man zelfredzaam genoeg om thuis te blijven wonen met thuiszorg. Gebleken was namelijk, dat hij zelfstandig in en uit bed kwam, zonder hulp het toilet wist te bezoeken en – klap op de vuurpijl – wel eens zelf een boterhammetje smeerde. De dokter suggereerde fysiotherapie
Toen was de enige oplossing die Piet Bezemer nog zag de dood in het vijvertje onder zijn balkon.
Zijn eerlijkheid heeft hem dit gruwelijk levenseinde bezorgd. Bezemer had moeten verbergen dat hij nog een boterham kon smeren. Hij had moeten veinzen dat het bed in en uitgaan niet meer lukte. Wie weet had hij een weekje zijn behoefte in de luie stoel moeten doen. Dan was het misschien wel gelukt met dat verpleeghuis. Maar nu is hij door de boven ons gestelden te zelfredzaam bevonden.
Dat is niet het enige trieste aan deze geschiedenis. Het Algemeen Dagblad heeft dus een groot artikel aan Piet Bezemer gewijd. Voor ons doemt de gestalte op van Hugo Borst, die het opneemt voor hoogbejaarden. Er zal misschien wel een Kamervraag over komen. Maar daar blijft het bij.
We zijn eraan gewend geraakt, aan zulke verhalen. Ze komen nog wel voorbij maar de maatschappij lijkt er immuun voor te zijn geworden. Niemand trekt zich er wezenlijk iets van aan. Over een week is Piet Bezemer vergeten.
Daarom sla ik nu ook geen hoge toon aan. Er zijn er al zoveel geweest die gezegd hebben dat onze senioren de allerbeste zorg verdienen, dat wij daarvoor alles op alles moeten zetten, dat we respect moeten hebben voor de werkers in de zorg die zich uit de naad werken.
Het leidt allemaal nergens toe zolang er van die afvinkers rondlopen, zolang niet de mens telt maar het protocol. En ook die opmerking van mij is al zo vaak gehoord.
Het interesseert ons als samenleving te weinig. En morgen gezond weer op. Bid daar maar hard voor, zelfredzame luisteraars van mij. Je weet niet wat je nog te wachten staat.