Column Han van der Horst – Piepelen
Lieve mensen, er komt ineens een nieuwe wijsheid uit Den Haag. De politici willen het hebben over macht en tegenmacht. Ze hebben het over de bestuursstijl die moet veranderen. Zelfs Mark Rutte, al tien jaar premier, predikt deze blijde boodschap. Nu zeggen ze wel eens: ‘Äls de vos passie preekt, boer pas op je kippen”. En ook wel eens: “Een vos verliest wel zijn haren maar niet zijn streken”. Dat soort mooie spreekwoorden leren ze tegenwoordig niet meer op school. Dus aarzel niet ze te gebruiken als u grootouders bent en de kleinkinderen komen op bezoek. Anders raken ze in vergetelheid. Maar daar wil ik het vanavond niet met U over hebben. Het zal niet meevallen om met dezelfde mensen een andere bestuursstijl te bewerkstelligen. Dat niet alleen. We hebben niet te maken met een Haags probleem. Op alle niveaus heerst in Nederland een bestuursstijl, waarbij de machthebbers en de regelneven de burgers als een hinderpaal zien bij het bereiken van hun doelen. Je moet ze niet wijzer maken dan ze zijn. Anders gaan ze maar dwars liggen. Informateur Tjeenk Willink heeft gezegd dat het probleem niet alleen bij Rutte ligt en daarin had hij groot gelijk. Ik zal dat vanavond bewijzen met een voorbeeld uit Delft.
Daar wil de gemeente een rommelig bedrijvengebied herontwikkelen. Heel misleidend heet het Schieoevers Noord maar het ligt in het uiterste zuiden van de stad aan de Schie, een tamelijk brede, volstrekt gekanaliseerde kreek. De omwonenden zien al die ambitie met zorg aan want zij vrezen straks een of andere hoogbouwwijk voor hun deuren te krijgen. Ook ondernemers zijn bang voor hun stek.
Wt gebeurde nu? De gemeente verleende vergunning voor het bouwen van veertig zogenaamde tiny houses op een braak liggend terreintje. Sympathiek streven. Tiny houses – slim gebouwde energiezuinige miniwoningen – staan symbool voor een nieuwe levensstijl die is goed is voor klimaat en milieu. Slimme bewonerst ontdekten echter dat de vergunning voor die tiny houses zo was geformuleerd dat de gemeente de hele wijk op de schop kon nemen. Dan kon de hele boel in handen van een of andere projectontwikkelaar worden gespeeld die vervolgens een wijk vol hoogbouw uit de grond kon stampen. Men denkt aan 8500 woningen.
Daar is nu een stokje voor gestoken. Bewoners tekenden protest aan bij de Raad van State. Die stelde vast dat de gemeente die vergunning voor de tiny houses niet mocht gebruiken om het gebied Schieoevers Noord vol te bouwen met 8500 woningen.
Let wel, lieve mensen. Ik wil het niet hebben over de inhoud van de plannen. En ik spreek me er ook niet over uit of het uitzicht van die protesterende buren moet gaan boven het algemeen belang in een gemeente met een enorme woningnood. Daar gaat het mij niet om. Hier heeft de gemeente Delft geprobeerde inwoners bij de neus te nemen door met een handigheidje een plan er door te drukken. Hans de Vries, voorzitter van de Buurtvereniging Delfzicht, had het over listige constructies.
Daarmee slaat hij de spijker op de kop. Met een listige constructie probeerden de bestuurders de burgers buiten spel te zetten. Dit is nu een voorbeeld van een bestuursstijl die moet veranderen en gauw ook. In Delft heeft het College tijdig een tik op de vingers gekregen. Het leed niet alleen een fikse nederlaag. Het zaaide ook nog een groot wantrouwen onder de burgerij, die opnieuw heeft geleerd dat je je vingers moet natellen als een wethouder je de hand geeft. Dat is allemaal slecht voor de democratie.
De Ruttiaanse mentaliteit van handigheidjes heeft zich tot in de haarvaten van de Nederlandse overheid verspreid. Informateur Tjeenk Willink heeft groot gelijk. Het hele land zit vol grote en kleine potentaatjes, die vooral bezig zijn de zaken naar hun eigen hand te zetten. Daarom verdienen de omwonenden van Schie oevers Noord onze bewondering. Zij lieten zich tenminste niet piepelen.