Column Han van der Horst – Mokerslag voor gemeenten op Voorne
Beluister hier de column
Lieve mensen, er is een mokerslag toegebracht aan de democratie. Nee, ik wil het niet hebben over de tonelen die zich verleden week in Den Haag afspeelden. Ik blijf dichter in de buurt. En wel op het eiland Voorne. Daar is besloten dat een nieuwe fusiegemeente de naam zal dragen van Voorne aan Zee. Zo werden wij nog eens met de neus gedrukt op het feit, dat Hellevoetsluis, Westvoorne en Brielle worden samengevoegd tot een bestuurlijk monstrum.
Net als de overige provinciën lijdt Zuid Holland aan de gemeentelijke fusieziekte. Bij de bolleboffen heeft de overtuiging postgevat dat de bestuurskracht wordt vergroot als je gemeentes bij elkaar veegt. Dan ontstaat immers een grote ambtenarij. Dan kan zogenaamd extra daadkracht opborrelen uit het nieuwe gemeentekantoor. Wat er werkelijk gebeurt, merk je als je zo’n fusiegemeente probeert op te bellen. Je komt in de wacht. Je krijgt te horen dat de betreffende ambtenaar niet bereikbaar is maar dat ze binnen drie dagen terugbellen.
Tegelijkertijd duvelt de rijksoverheid allerlei taken over de schutting in de tuin van de gemeentes. Vervolgens krijgen die dan onvoldoende financiering om deze taken uit te voeren. In Den Haag verdedigt men dit met het argument dat die gemeentelijke bestuurders zo dicht bij de bevolking staan. Daarom weten zij precies wat de mensen willen. Zij zijn in staat tot het leveren van maatwerk. U kent dat toverwoord wel maatwerk. Als een probleem te moeilijk is en een of andere machthebber wil zich er gemakkelijk van af maken, dan roept hij “maatwerk”. Dat is zogenaamd ook goedkoper.
In werkelijkheid komen de gemeentelijke bestuurders juist verder van de burgerij af te staan. Dat komt door de gemeentelijke fusies die met kracht worden voortgezet. Dorpen en gemeenschappen die al eeuwen bestaan worden tegen elkaar aan geschoven tot een onsamenhangend geheel. In Zuidplas en Lansingerland kunnen ze daarover meepraten. In het Westland ook. Bergschenhoek en Bleiswijk hebben niets met elkaar te maken. Het vrijzinnige Zevenhuizen en het bevindelijke Moerkapelle evenmin. Ze hebben hun eigen mentaliteit en prioriteiten. Nu lijden ze allebei onder een gedwongen huwelijk.
De toekomstige gemeente Voorne aan Zee is een conglomeraat dat alleen maar kan worden verzonnen aan de tekentafel van ambtenaren en bestuurders voor wie burgers een abstract begrip zijn. Wie komt er in hemelsnaam op het idee Hellevoetsluis en Brielle, plaatsen met een oude traditie, met een bijzondere eigen mentaliteit, bijeen te voegen. Om daar ook nog eens de dorpen aan de duinrand van Voorne tegen aan te plakken. Er is geen redelijk argument voor. Het leidt waarschijnlijk alleen maar tot meer kosten en een gemeentebestuur dat niet leeft onder de burgers. Zij blijven immers mentaal gewoon gericht op hun voormalige gemeente. Voorne aan Zee! Het zou wat. Mensen uit Hellevoetsluis hebben niks met Brielle en omgekeerd. Ze kennen elkaars problemen niet. Ze hebben hun eigen focus. De fusie zal er voornamelijk toe leiden dat zij hun belangstelling voor het gemeentebestuur verliezen, die verre verzameling van wethouders, bureaucraten en raadsleden die verschanst in een groot gebouw, regels uitvaardigen, procedures verzinnen en om onduidelijke redenen iedere keer weer de gemeentelijke belastingen verhogen.
Nu en dan nemen ze een besluit over je buurt of je dorp waaruit blijkt dat ze alles in dezelfde mal willen dwingen. Er komt een inspraakprocedure maar die lijkt vooral bedoeld om het voorgenomen besluit nog eens te laten bevestigen. Dat is wat je van fusiegemeentes mag verwachten. De kwaliteit van het bestuur stijgt niet. Die kwaliteit neemt af. O ja, alles gaat ook nog eens 360000 keer langer duren. Dat is een mokerslag voor de democratie en over die mokerslag wou ik het vandaag eens hebben.