Column Han van der Horst – Gezelligheid!
Lieve mensen, waar is het leuk en gezellig? Waar gaat U graag heen nu het mooie weer eindelijk lijkt door te breken? Waar voelt U zich op Uw gemak? Waar hebt U het echt naar Uw zin? Daar hebben ambtenaren, planologen en politici heel duidelijke ideeën over. U merkt dat bij gemeenteraadsverkiezingen: dan willen de kandidaten een bruisende binnenstad of een centrum waar het goed toeven is. Dit alles is nog tot daar aan toe: je kunt moeilijk het omgekeerde voorstellen: een saaie toestand waar je nog niet dood gevonden wilt worden. Toch is dat vaak wat die stads- en dorpsbobo´s leveren. Elke gemeente hier in Zuid-Holland heeft wel een of ander met veel aplomb gepresenteerd plein dat nooit meer werd dan een kale vlakte. Op de een of andere manier laat U zich niet zo gemakkelijk sturen.
Een treffend voorbeeld hiervan is het Rotterdamse Stadhuisplein. Dit had altijd twee gezichten. Aan de noordelijke kant bevindt zich een rij horecagelegenheden die vooral bij wat jongere mensen heel erg populair zijn. Model: feestcafé met uiteenlopende formules. Aan de zuidkant bevonden zich vroeger dure zaken zoals de juwelier Siebel. Dat – vonden ze een eindje verderop in het stadhuis op de Coolsingel, eigenlijk een rare combinatie. Hoe geweldig zou het niet zijn als beide kanten van het plein elkaar aanvulden? Men besloot de zijde tegenover de caféterrassen te bestemmen voor fast food zaakjes: hamburgers, soepen, Chinese hapjes,brownies. Dan komt de loop er ook overdag in. Nu flitst een herinnering door mij heen van ondertussen een halve eeuw geleden. Ik ging ´s-avonds stappen in de stad en als de laatste ronde was geweest in café ´t Sterretje, riep een oude en legendarische ober: ¨Politie te paard. Tieft allemaal naar een krokettent¨. Dat deden we dan ook. Verschillende patatzaken bleven tot een uur of drie vier in de ochtend open. Ik haalde op weg naar huis altijd vier porties bitterballen. Dat kostte vier gulden vijfentwintig of zo. Dus dan kunt U nagaan hoe lang dat al geleden is.
Hier zou wel een verdienmodel in zitten voor die fast food zaakjes maar dan moeten ze na sluitingstijd van de horeca wel open blijven en dat is niet het geval. Ze moeten uiterlijk om elf uur dicht.
Het idee van de gezelligheidsplanners is schromelijk mislukt. Veel te weinig mensen kwamen speciaal naar het Stadhuisplein om een hamburgertje of zo te kopen want fast food is overal in de omgeving te verkrijgen. Volgens het AD moesten de nodige fast food zaken al snel de handdoek in de ring gooien omdat de hoogte van de huur een fatale combinatie vormde met het geringe aantal klanten. Het is alles bij elkaar een groot fiasco geworden en de horeca-ondernemers van het Stadhuisplein hopen nu op de terugkeer van de deftige zaken.
Dit gebeurt strijk en zet als overheden of grote projectontwikkelaars gezelligheid proberen te creëren. Dat wordt meestal een falikante mislukking. Gezelligheid ontstaat namelijk spontaan. En geliefde plekken waar mensen op af komen net zo goed. Je kunt er geen peil op trekken. Op een gegeven moment zijn ze er. Dat zie je ook in het klein. Buren ondervinden overlast van hangjongeren en klagen bij de gemeente. Die besluit tot handhaving maar als moderne bestuurders willen ze de jongeren ook iets bieden. Er wordt een nieuwe hangplek aangewezen. De gemeente plaatst zelfs een afdak zodat de tere jongeren bij regen beschutting vinden. Maar er komt geen mens op af.
Dit is een wijze les voor alle bestuurders en stadsplanners. Ga niet dwars in tegen wat spontaan ontstaat maar baseer daar juist je beleid en je maatregelen op. Probeer mensen niet naar elders te drijven. Dat lukt toch niet. Luister liever naar Petula Clark downtown https://www.youtube.com/watch?v=Zx06XNfDvk0