Column Han van der Horst – Han van der Horst – Rookmelders en cognitieve dissonantie
Lieve mensen, er zijn tal van drogredenen om toch ongezond te eten. Wij gebruiken ze thuis elke week minstens één keer. Bijvoorbeeld dat er geen tijd overschiet om behoorlijk te koken. De Amerikaanse psycholoog Festinger heeft daarover een theorie ontwikkeld en een nieuw begrip: cognitieve dissonantie. Een dissonant – U weet dat – is een valse klank. Het is de valse muziek die in Uw hoofd speelt als U iets doet waarvan U weet dat het niet hoort, dat het niet kan, dat het slecht voor U is. Die dissonant kun je tot zwijgen brengen met een redenering die de situatie aanvaardbaar voor je maakt. Bijvoorbeeld: als ik die chips niet aan de Russen verkoop, dan doet een ander het wel. Of: ik kan natuurlijk wel aftreden als burgemeester maar dan komt er een NSB-er in mijn plaats. Nog eentje: roken is slecht voor de meeste mensen maar mijn opa werd er negentig mee. Tenslotte: wij liggen tegenwoordig steeds vaker tot 12 uur op ons nest maar je spaart zo wel een boel energie uit. Merkt U hoe het werkt? Cognitieve dissonantie is een belangrijk concept als je mensen wilt doorzien en begrijpen.
Als wij het druk hebben of het regent te hard om naar de winkel te gaan, dan besluiten wij graag patat met bitterballen te eten bij wijze van avondmaal. Zonder een spriet groente er bij want wij zijn geen konijnen. Dit is link in verband met het verkeerde buikvet en de cholesterol. Ik wil niet zeggen: je gaat er hartstikke dood van maar op den duur kan het toch de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Gelukkig hebben wij een air fryer en een oven. De frituurpan is al lang geleden de deur uit gedaan. Ook de vetlaag op de keukenmuren is verdwenen. Dankzij het bakken met hete lucht hebben wij de gevaren van patat met bitterballen grotendeels geëlimineerd. Verleden week was het weer raak.
Toen werden wij ineens gestoord door hinderlijk gepiep van een soort dat wij niet kenden. Mijn lief had net de deur van de oven open gedaan. Aanvankelijk vroegen wij ons nog af of dit geluid toevallig bij het televisieprogramma hoorde. Ineens ging ons een licht op. Door een deskundige waren twee verplichte brandmelders aangebracht op het plafond in de hal en bovenin het trapgat. De man deed dat zeer behendig met een apparaat op een stok. Het was zo gepiept. Wat bleek? Bij het openen van die ovendeur was een heel klein beetje rook naar buiten gekomen. Daardoor sloegen de twee melders op zulk een hinderlijke manier alarm. Het was nog een heel gedoe om ze weer af te krijgen, vooral die in het trapgat, waarvoor je nog je leven moest wagen ook.
Die rookmelders zijn een typisch teken des tijds. De overheid wantrouwt de burgers niet alleen, ze wil die ook behoeden voor alle gevaren. Dit doet zij door regelgeving en daarom zijn we allemaal verplicht rookmelders in huis te halen en dan ook nog van het soort dat bij het minste of het geringste afgaat. Het nodeloos gesnerp is het nare geluid van een overheid die uit bezorgdheid om ons lot de tirannieke kant uit gaat. Rookmelders maken ons tot willoze marionetten van de macht. Zij zijn het bewijs voor onze onderdrukking. Het zijn net jongetjes die de hele tijd ´wolf´ roepen. Je zou bijna begrip krijgen voor die gasten met een omgekeerde vlag.
Zo, dat was het voor vanavond. Nu mag U zelf uitmaken, wat dan precies: cognitieve dissonantie of niet. En dit dan? Max Raabe: voor vrouwen is het geen probleem https://www.youtube.com/watch?v=wgScTyl5Ymg