Column Han van der Horst – Daklozen zijn in een kunstwerk gaan wonen
Lieve mensen, de winter valt wel mee maar toch is het moeilijk voor het groeiend aantal daklozen dat door de straten van onze steden en dorpen zwerft. De daklozenopvang van de gemeente en het Leger des Heils kunnen de toevloed niet aan. Men stelt trouwens allerlei eisen aan mensen die zich melden voor de nacht . Als je in Rotterdam een nachtverblijf nodig hebt en je bent ouder dan 23 jaar, dan moet je bij de gemeente eerst aantonen dat je niet bij familie, vrienden en kennissen terecht kunt. Ook als je kinderen hebt. Pas dan kun je in aanmerking komen voor nachtopvang. Alleen als de gevoelstemperatuur beneden de 0 graden daalt of er woedt een extreme storm, let wel een extreme storm, dan gaat er in Overschie een speciale nachtopvang open waar geen vragen worden gesteld, papieren gevraagd of moeilijkheden gemaakt.
Dat is Rotterdam. Goeree Overflakkee en nog een heel aantal gemeentes stuurt je door naar Nissewaard – hoofdstad Spijkenisse – waar het Leger des Heils opvang biedt aan vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld, gezinnen, jongeren en ¨gewone¨ daklozen op verschillende locaties. Voor volwassen daklozen zijn er stapelbedden met 24 matrassen. Via de gemeente Nissewaard kun je een briefadres krijgen maar daar moet dan wel een uitgebreid formulier voor worden ingevuld met allerlei vragen.
Als je eenmaal in de problemen raakt, beschouwt de overheid je als een lastige klant die aan alle kanten bevraagd, gecontroleerd en begeleid moet worden maar tot een oplossing van je problemen leidt dat zelden. Dit is Nederland anno 2024.
Dus gaat een groeiend aantal mensen zélf op zoek naar een oplossing ook al is die provisorisch en niet optimaal om het maar eens ambtelijk te zeggen. Als U eenmaal op straat staat en geen dak meer boven Uw hoofd hebt en overal wantrouwen en opgetrokken neuzen ontmoet, dan zult U spoedig merken dat normen en waarden een luxe zijn voor mensen met een vast inkomen en een vaste woon- of verblijfplaats. Je zwerft rond. Je weet niet hoe de dag van morgen eruit ziet. Je kunt niets plannen. De hulpinstanties bieden voornamelijk geouwehoer. Overal zijn wachtlijsten voor want je doet er eigenlijk niet zoveel meer toe. Je moet dan onmiddellijk jezelf redden zo goed en zo kwaad als dat gaat. Je bouwt een tentje achter struiken in het bos in de hoop dat er geen boa´s langs komen om je weg te jagen. Je sluipt een trappenhuis binnen op hoop van zegen want daar is het droog en misschien wel warm. Je bent alleen. Solidariteit is in de laagste regionen van de samenleving ver te zoeken. Dan kan het toch gebeuren dat je onwillekeurig de zelfvoldane samenleving een lesje geeft. Dat is verleden week in Rotterdam gebeurd. Naast het nieuwe Instituut, het vroegere Architectuurinstituut op de Mathenesserlaan staat tijdelijk een verkleinde versie van de wereldberoemde kunstenaarswoning, die honderd jaar geleden ontworpen werd door Theo van Doesburg en Cornelis van Eesteren. Dat zijn ikonen van de kunstenaarsbeweging De Stijl die wereldwijd grote invloed heeft uitgeoefend en een van de belangrijkste bijdragen vormt van Nederland aan de mondiale cultuur. U kunt dit kunstwerk tot 2 april bezichtigen. Als de bewoner tenminste niet thuis is. Daklozen hebben de constructie ontdekt. Je kunt er droog in slapen, zo bleek hen. Ze plakten een gedeelte af met kranten. En nu hebben wij dan ook te maken met een bewoond kunstwerk. Ik weet zeker dat Theo van Doesburg en Cornelis van Eesteren dit geweldig hadden gevonden maar de directeur van het Nieuw Instituut Robin van Essel denkt er anders over. ¨Het is niet de bedoeling dat iemand in een kunstwerk slaapt¨, zegt hij en de bewakers van het Nieuwe Instituut zullen slapers vragen weg te gaan. Ik hoop dat het mensen zijn die de andere kant kunnen opkijken als dat gewenst is. Zoals onze samenleving dat doet met het maatschappelijke probleem dakloosheid als geheel. Nu volgt de ouverture van De Zwervers, operette van de componist Carl Michael Ziehrer https://www.youtube.com/watch?v=hvRTKm464wY