Column Giel van Strien – HEMA wordt Nederlandse Eenheidsworst
Beluister hier het programma via Programma Gemist 
In allerlei dorpen en steden houdt men de adem in. In Zoetermeer, maar ook in Bodegraven. In Middelharnis, in Numansdorp, maar ook in Dordrecht. Wat gaat er met de lokale vestiging van de HEMA gebeuren? Gaat de HEMA failliet en moeten alle lokale vestigingen sluiten, gaat de regering overheidssteun geven of komt er nog een andere oplossing?
Het boegbeeld van de Nederlandste detailhandel dreigt omver geworpen te worden. Niet door antiracisten, want het concern deed in 2014 Zwarte Piet al in de ban, maar door een enorme schuldenberg.
Hoe heeft het zo ver kunnen komen? De HEMA is een gezonde zaak, die moet toch winst kunnen laten maken. Iedereen komt er wel eens en als je er bent, ben je er nooit alleen.
Dit probleem had ook helemaal niet hoeven te bestaan.
In 2007 kocht het Britse Lion Capital voor ruim € 1 miljard de Hema. Lion Capital is geen bedrijf maar een zogenaamde investeringsmaatschappij, zeg maar een club van mensen die met geld nog meer geld willen maken. En vaak hoeft dat nog niets eens eigen geld te zijn. Zoals in dit geval. Lion Capital financierde de aankoop van de Hema door het Nederlandse bedrijf diep in de schulden te steken. Dat weerhield de Britse eigenaren er niet van geld naar het fonds toe te sluizen en de Hema met een molensteen om de nek te laten zitten. Het idee was dat de HEMA zo’n succesvol bedrijf was dat het in de loop der jaren het geld zou terugverdienen. Maar een schuld van 800 miljoen euro verdien je niet zomaar even terug.
Alleen al aan rente betaalt de Hema 10 miljoen euro per maand. U hoort het goed: per maand. Dan heb je nog niet eens een cent huur betaald, personeel in dienst, laat staan een rookworst verkocht. Als de scholen niet gesloten zijn vanwege een nieuwe coronacrisis, een studiedag, een stakingsgolf, of een extra junivakantie, dan mogen de basisschoolkinderen bij de Cito-toets uitrekenen hoeveel rookworsten je per maand extra moet verkopen om 10 miljoen euro aan rente te betalen.
Toen de roofkapitalisten van Lion Capital zagen dat er niets meer te halen viel, ze als een sprinkhanenplaag het hele korenveld hadden leeggevreten, verdwenen ze weer net zo plotseling als ze gekomen waren. In 2018 nam de Nederlandse ondernemer Marcel Boekhoorn de Hema over, inclusief Britse molensteen. Boekhoorn probeerde te redden wat er te redden viel, maar stond machteloos toen de coronacrisis uitbrak. Filialen moesten hun deuren sluiten en de verkoop kelderde. De HEMA raakte direct in betalingsproblemen en nu dreigt er een faillissement.
En daarmee ligt nu het verzoek op tafel om de HEMA met overheidssteun overeind te houden. Ook alle werknemers zullen in spanning het antwoord op die vraag afwachten. Maar moet je als overheid het hebberige gedrag van een Brits investeringsfonds belonen? Want dat is wat er feitelijk gebeurt. Is dat ethisch te verantwoorden? En lok je niet meer van dit soort cowboykapitalisten naar je land die binnenkort nog meer gezonde bedrijven gaan overnemen voor kortetermijnsucces.
Hoe pijnlijk ook: laat de HEMA gecontroleerd failliet gaan en laat Boekhoorn een doorstart maken. Door het faillissement is Lion Capital een deel van haar lening voorgoed kwijt en vindt er toch nog iets van gerechtigheid plaats. Daarnaast kan Van Boekhoorn of wie dan ook met een schone lei beginnen, zonder torenhoge schulden. Maar hopelijk wel met alle werknemers die in de filialen kunnen blijven werken. En nog een voordeel is dat de wat suffige naam eindelijk ingeruild kan worden voor iets moderners. Ik zou zeggen New, dat sluit ook veel beter aan op de internationale aspiraties. New, dat klinkt toch veel beter. En alleen wij in Nederland weten dan dat de afkoring van Nederlandse Eenheidsworst is.