Column Han van der Horst – Zoden aan den dijk
Beluister hier de column 
De kans is groot, lieve mensen, dat Uw gemeente een aardig sommetje in kas heeft. Dat zijn dan de Eneco-miljoenen. Ze branden in de handen van burgemeesters en wethouders. Politieke partijen rekenen zich massaal rijk want er is nu geld voor hun hobby´s/ Waar komen die miljoenen vandaan?
In een niet zo heel grijs verleden hadden de provincie en de grotere gemeentes hun eigen energiebedrijven. Echt oude luisteraars herinneren zich nog de gashouders die boven de daken uitstaken en de schoorstenen van de elektriciteitscentrale. Gemeentelijke en provinciale energieopwekking werd echter op een gegeven moment niet meer van deze tijd geacht. U kent dat wel. In onze streek gingen ze bijna allemaal samen in de Eneco. Zo ontstond een particuliere onderneming waarvan de aandelen in handen bleven van de gemeentes, die dividend ontvingen. Ook kwam de marktwerking, want U weet wel, van e marktwerking wordt alles beter en goedkoper. Daarom komt er ook na half acht geen bus meer bij U in het dorp, maar dit terzijde.
De gemeentebesturen zijn jarenlang onder grote druk gezet om die Eneco-aandelen te verkopen. Verleden jaar zijn de laatste dwarsliggers gezwicht. Daarom is Eneco nu een onderdeel van de Japanse multinational Mitsubishi. Prijs: 4,1 miljard euro dat onder de gemeentes is verdeeld naar rato van hun aandelenpakket. Het staat nog te bezien hoeveel plezier wij afnemers krijgen van een Japans commercieel bedrijf als leverancier van onze energie maar daar wil ik het vanavond niet over hebben. Het gaat mij om de centen en wat je daarmee kunt doen.
Gemeentes zijn op het moment massaal aan de bedelstaf aan het raken omdat de gevolgen van de corona pandemie zwaar op hun budgetten drukken. Dat is een voorname achtergrond van de bezuinigingsoperaties waarmee zij bezig zijn. De verleiding is dan groot de Eneco miljoenen te gebruiken om voor de burger vervelende ingrepen een tijdje vooruit te schuiven. Dan ben je dat geld kwijt en het komt nooit meer terug. Dit is een val waarin je niet moet trappen.
Maar er bestaat een nog gevaarlijker val: deel het geld uit aan burgers die in de ogen van de gemeente goed gedrag vertonen. Dat zijn ze in de Hoeksche Waard van plan. Althans als D66 en GroenLinks hun zin krijgen. Die zeggen: geef elke burger die zijn huis verduurzaamt duizend euro subsidie en haal dat uit de Enecopot. Zo komt het geld terug bij de mensen.
Toch is het een slecht idee. Het verduurzamen van je huis is een kostbare operatie. Dan zetten duizend euro geen zoden aan de dijk. Op deze manier worden de Eneco miljoenen op een inefficiënte wijze besteed. De centen zijn straks op en niemand heeft er echt iets aan gehad. Nu is het weerwoord: dat is seed money. Met die duizend euro verleiden wij huiseigenaren om ook eigen geld in hun woning te steken. Vergeet dat maar. Daarvoor is duizend euro niet genoeg.
Bovendien heerst er rond de energietransitie een enorme onzekerheid. Er bestaan grote twijfels over de praktische uitvoerbaarheid van de overheidsplannen. Er zijn in het land een paar experimenten gaande. Daar loopt men het ene onvoorziene probleem na het andere tegen het lijf. Het deskundige Planbureau voor de Leefomgeving heeft al vast moeten stellen dat het een illusie is m te denken dat de burgers en de overheid hun investeringen via een lager energieverbruik zullen terugverdienen. Dit inzicht komt op een moment dat een zware economische crisis – die niemand verleden jaar, ja zelf nog in februari had zien aankomen – zich over de hele wereld verspreidt. De burgers zijn dan ook terecht heel huiverig met het nemen van stappen. Er liggen gewoon teveel onvoorziene omstandigheden in het verschiet. Daarom is zo´n subsidie een slecht idee. Besteed dat geld aan projecten die wel zoden aan de dijk zetten. Dat voorbeeld van de Hoeksche Waard moet in de rest van onze streek maar geen navolging vinden. Zonde van het geld. En lieve lezers, als jullie nog niet overtuigd zijn, kijk dan via uitzending gemist naar Zondag met Lubach van 8 november.