Column Han van der Horst – Konventikel
Beluister hier het programma via Programma Gemist 
Lieve mensen, er rust een zware last op het land. Dat geldt zeker voor de gebieden waar mijn causerie te horen is. Niet te vergeten de Costa Blanca. Luisteraars naar Calpe FM langs de Middellandse Zee! blijf overeind in deze tijden van quarantaine en beperkte bewegingsvrijheid. Dat virus komt er niet door. Mis caros, mis corajosos oyentes, recuerde el noble grito: no pasarán.
Maar ik wil me vanavond verder richten tot luisteraars dichter bij huis, die ook zwaar door het virus getroffen worden. Een aantal zenders in onze keten richt zich in het bijzonder op gemeenschappen die we in Nederland graag aanduiden als de bible belt. We hebben te maken met een krankzinnig toeval: het ziet er naar uit dat het virus zich al in februari kon nestelen op twee plekken, waar veel mensen heel dicht bij elkaar kwamen maar die qua sfeer en bedoeling niet verder van elkaar verwijderd konden zijn: aan de ene kant carnavalsfeesten, aan de andere kant kerkdiensten. Dat Goeree Overflakkee naar verhouding zoveel slachtoffers telt, heeft daar sterk mee te maken.
Een en ander heeft er toe geleid dat orthodox protestantse gemeentes door een groot deel van de Nederlanders met een scheef oog wordt aangekeken: zijn zij geen haarden van besmetting in ons midden? En dan ligt al gauw de volgende vraag op de loer: zij zij niet de wortel van het kwaad dat ons nu treft? En dat krijgt allemaal voedsel door het feit dat sommige dominees hun kudde toch in de kerk bij elkaar roepen omdat het nu eenmaal hun grondwettelijk recht is. Dat doet bijvoorbeeld de Bethelkerk in Ridderkerk. De schare wordt weliswaar beperkt tot dertig personen die in de banken keurig anderhalve meter uit elkaar zitten maar toch: het zet kwaad bloed.
Niettemin is het laatste wat we nu kunnen gebruiken een zoektocht naar zondenbokken, naar schuldigen, naar verantwoordelijken. Er is maar een oorzaak voor onze ellende. En dat is het virus. In februari vermoedde geen mens dat het bijeenroepen van menigtes gevaar opleverde. Nu wel. Je kunt het kerkmensen niet kwalijk nemen dat ze op zondag met elkaar getuigenis willen afleggen van hun geloof. Althans tot het begin van wat we nu de intelligente lockdown noemen. Nu is het onverantwoordelijk gedrag ook al wordt het door de grondwet toegestaan.
Het is natuurlijk mijn zaak niet. Ik heb een katholieke achtergrond maar in de kerk zien ze me al een halve eeuw niet meer behalve met bruiloften en begrafenissen. Toch begrijp ik iets niet. Die Bethelkerk behoort tot de Gereformeerde Gemeenten. Dat is een van de vele loten aan de bevindelijke calvinistische stam, die in de negentiende eeuw zijn opgebloeid. Waarom? Omdat het gewone kerkvolk zich niet kon vinden in de prediking van de vrijzinnige dominees, die toen de grote meerderheid vormden op de kansels. Omdat de zondagse diensten niet boden wat ze verwachtten. Als alternatief vormden ze konventikels, kleine groepen die onder leiding van een zogenaamde oefenaar huiskamerbijeenkomsten hielden waarin de bijbel werd gelezen en uitgelegd. Nogmaals: ik heb er niks mee te maken en het is mijn zaak niet maar deze oude en eerwaardige traditie lijkt me een uitstekende basis voor geloofsbeleving in deze tijd. De dominee gaat op het internet voor en oefent op de manier van die strenggelovigen van twee, drie eeuwen terug, al dan niet in gezelschap van vrouw en kinderen. De christelijke gezinnen die dit aanspreekt, volgen de dienst thuis. Met behulp van videoconferencing, bijvoorbeeld met zoom of jitsi, is zelfs samenzang mogelijk. Zo krijg je een konventikel oude stijl. Dat moet toch veel stichting bieden. Er zijn zat whizz kids die willen helpen met de techniek. Blijf gezond. En geeft elkander troost.