Column Joost Kievit – 2504 Meer Bomen
Meer bomen hebben we nodig. In heb nooit iemand het tegendeel horen beweren, al klagen mensen soms wel over overlast van bomen. De algemene opinie is dat bomen en struiken een meerwaarde hebben. De roep om meer bomen zal dan wel in de spreekwoordelijke vruchtbare aarde vallen. Dat zou je verwachten, toch? Nou dat valt tegen.
Ons land heeft niet zoveel bomen. Met minder dan 10 % bebost oppervlak, zijn we het op een na minst beboste gebied in Europa. Alleen Malta doet het slechter. Het gemiddelde in de Europese Unie is bijna 40%. Er is ook Europees beleid. Een bossen strategie waarin landen overeenkwamen om 3 miljard nieuwe bomen bij te planten in Europa. Nederland heeft dus nog een weg te gaan om een beetje in de richting van het gemiddelde te komen.
En er zijn stappen gezet. Er is een nationale bossen strategie, waarin de Europese afspraken voor ons land verder zijn uitgewerkt. Het gaat dan om de aanplant van extra bossen, maar ook om bomen en struiken buiten bossen. Het belang van bomen wordt algemeen erkend. Om verschillende redenen.
Bomen helpen bij het tegengaan van klimaatverandering. We stoten met elkaar teveel CO2 uit. Daardoor warmt de aarde op en dat geeft grote problemen. Dat merken we nu al, maar dat wordt alleen maar erger. Bomen nemen CO2 op uit de lucht en leggen dat voor lange tijd vast in hun takken, stam en wortels. Ze verminderen het CO2 gehalte in de atmosfeer en dat is mooi meegenomen.
Bomen zijn ook belangrijk voor de gezondheid van mensen. Met name in steden en dorpen kan het extreem warm worden. Dat is ongezond en het zorgt voor extra sterfte. Ken je de 3 30 300 regel? Nooit van gehoord waarschijnlijk. Daarmee kun je nagaan of je in een gezonde wijk met voldoende groen woont. Dat is zo als je vanuit iedere woning 3 bomen kan zien, 30 % van de grond in de schaduw van bomen ligt en er binnen 300 meter van elke woning een verkoelend parkje ligt. Daarvoor zijn nog heel veel extra bomen nodig.
Bomen zijn ook belangrijk voor biodiversiteit. Insecten, vogels en andere dieren hebben bomen nodig. Bomen zuiveren de lucht en het water en ook dat is in ons dichtbevolkte landje geen overbodige luxe. Kortom alles pleit voor meer bomen. “Meer bomen, nu” was dan het onderwerp van een symposium dat ik september vorig jaar met anderen organiseerde.
Een volle zaal met mensen die het eens waren. Er moeten meer bomen en struiken komen. Bomen moeten een hogere prioriteit krijgen. Argumenten tegen aanplant, zoals mensen ervaren overlast, het gaat ten koste van het open landschap, ze mogen niet dicht bij een sloot of een weg zijn ondergeschikt. We hebben bomen nodig voor het klimaat, de biodiversiteit en de gezondheid van mensen.
Er is Europees en nationaal beleid. De minister van Natuur schreef in 2022 nog een brief aan de Tweede Kamer over de voortgang van de nationale bossenstrategie. Ze schreef dat we de komende 4 jaar 10 miljoen bomen gaan planten in tuinen, bermen, bedrijfsterreinen, parken en in het buitengebied van Nederland. Je zou zeggen, dan zijn de lagere overheden zoals provincie, gemeente en waterschap aan zet. Zij gaan over bermen, bedrijfsterreinen, parken en het buitengebied.
Op het symposium over meer bomen spraken we af om deze overheden een brief te sturen om prioriteit te geven aan bomen, extra bomen aan te planten en bestaande bomen beter te beschermen. Met de bescherming van bomen, bosjes en rijen bomen is het slecht gesteld. Kappen kan eigenlijk altijd. Soms is een kapmelding nodig, maar dat is een formaliteit. Tegen illegale kap wordt niet of nauwelijks opgetreden.
De brieven aan de gemeente, het waterschap en de provincie leverden niets op. Als er al een antwoord kwam dan was de teneur. Een betere bescherming van bestaande bomen zit er niet in. Extra bomen aanplanten ook niet. Daar is geen ruimte voor. Ik zie overal ruimte voor bomen in het buitengebied en in de steden en dorpen. Onze overheden zien dat anders.
Ik liep pas door het centrum van Utrecht. Daar staan zelfs bomen op balkons en daken van flatgebouwen. Het is een kwestie van wel of niet willen zien, denk ik. Waar een wil is, is een weg. Ook naar ruimte voor bomen.