Column Han van der Horst – Geervliet barbaar
Lieve mensen, vandaag wil ik het hebben over een barbaarse daad van het soort zoals ze in onze streken nog maar al te vaak voorkomt. Het zou bij wijze van spreken bij U in de buurt kunnen gebeuren of liever gezegd in de kern waar U woont. En daarom is wat ik nu ga bespreken meer dan een dorpsdrama.
Kent U Geervliet? Als U wel eens op weg bent naar het strand van Oostvoorne of Rockanje, als U in Hellevoetsluis moet zijn of Brielle komt U er langs. En waarschijnlijk bent U het dan al jaren, misschien zelfs decennia, achteloos gepasseerd.
Om te beginnen: Geervliet is geen dorp maar een stad. Dat wordt meteen duidelijk als U afslaat en de oude kern binnenrijdt. Dat zijn geen dorpsstraten, dat zijn straten van een stad. Het vroegere gemeentebestuur huist dan ook in een historisch pand met een trapgevel dat er duideliik uitziet als een STADhuis.
Geervliet bestond al in 1179 want toen werd de naam voor het eerst in een document vermeld maar stadsrechten kreeg het pas in 1381 uit handen van een persoon waarvan U waarschijnlijk nog nooit heeft gehoord behalve als U zelf Geervlieter bent: Zweder van Abcoude. Ondanks die achternaam was hij heer van Gaasbeek, Putten en Strijen. HIj was geen kleine jongen. Zweder had in veel gebieden belangen, bijvoorbeeld in Brabant. Hij was evenmin een lekkere jongen. Zo stuurde Zweder twee aanslagplegers af op Eeveraard ‘t Serclaes, schepen van Brussel, die hem in zijn zakelijke en politieke belangen had geschaad. Een van die aanslagplegers was Zweders bastaardzoon.
Ze overvielen ‘t Serclaes, hakten hem een voet af en rukten zijn tong uit. Daarna lieten ze hem voor dood liggen. Vrienden hebben hem nog op een kar naar Brussel gebracht maar daar is de Brusselse schepen na vijf dagen overleden. Dit gebeurde allemaal een jaar voordat Zweder Geervliet die stadsrechten gaf. De actie tegen
‘t Serclaes is hem duur te staan gekomen. Hij moest de familie een schadevergoeding uitbetalen en bovendien toestaan dat zijn vijanden zijn kasteel in Brabant afbraken. Ik kan het niet bewijzen maar misschien hebben de Geervlieters van destijds hun stadsrecht wel van Zweder gekocht, nu hij als gevolg van zijn onberaden acties op zwart zaad zat. Je moet het ijzer smeden als het heet is.
Hoe dan ook, Geervliet is een stad en het bezichtigen meer dan waard.
Nu dan eindelijk de barbaarse daad: er is besloten een monumentaal buurtje af te breken. Het is lang niet zo oud als de kern. Het dateert uit 1921 en het heet Het Rooie Dorp. Net als alles in Geervliet is het op miniatuurformaat. Het bestaat uit slechts twaalf woninkjes. Ze zijn ontworpen door door het bureau van twee Amsterdamse architecten, die wat mij betreft hun naam niet echt mee hadden want zij heetten Zeeger Gulden en Melle Geldmaker. Ze waren gespecialiseerd in het ontwerpen van goede en betaalbare woningen voor de gewone man. Alleen al in Amsterdam verrezen er 15.000 en in heel Nederland 45.000. Over het algemeen worden hun ontwerpen tot de internationaal beroemde Amsterdamse school gerekend.
Die twaalf woninkjes waren dus een kleine opdracht. Toch kwamen ze niet met een dertien in een dozijn ontwerp aanzetten want zo gingen Gulden en Geldmaker niet met hun klanten om ook niet als het maar een klein clubje was zoals de Arbeiderswoningbouwvereniging “De Goede Woning” in Geervliet, klein pareltje aan de kroon van het socialisme ter plekke. Het rooie dorp sloot in alle opzichten prachtig aan bij het oude Geervliet.
Vanwege de politieke achtergrond van De Goede Woning, kreeg het complex al gauw de bijnaam het Rode Dorp. Er zijn trouwens veel van die Rode dorpen in heel Nederland en ze zijn allemaal ongeveer een eeuw oud.
En nu wordt het Rode Dorp van Geervliet zonder genade aan de slopershamer prijs gegeven. Er blijkt geen enkele waardering voor de vormgeving, voor de geschiedenis en voor het karakter van dit kleine buurtje. Het wordt gewoon vernield en vervangen door zielloze nieuwbouw. Aan restauratie of verduurzaming is blijkbaar niet gedacht. De gemeente – dat is Nissewaard met als hoofdstad Spijkenisse – heeft zich er niet om bekreund.
Het is een schande. Het is een daad van barbarij. Het is een slag in het gezicht van Geervliet. Het zal wel te laat zijn om er nog iets aan te doen maar het is in ieder geval gesignaleerd. En hier zijn de Notenkrakers uit Veendam met het Sloperslied https://www.youtube.com/watch?v=Odt9K3KYCxA