Column Han van der Horst – Inflatie
Lieve mensen, ik heb zo´n idee dat U altijd zuinig hebt geleefd. U houdt zoals de gemiddelde Nederlander niet van risico´s. U hebt zich tegen van alles en nog wat verzekerd. Er staan spaarcentjes op de bank. Van aandelen en cryptomunten bent U niet gediend. U weet: als de buurman instapt, staat de beursval voor de deur. Ook zegt mijn lief altijd: gokken is dokken. De kans is net zo groot, lieve mensen dat U Uw leven lang hard gewerkt hebt en toch nog geen cent te makken. In al zulke gevallen is inflatie slecht nieuws. Het geld, waar U altijd zo voorzichtig mee was, dat geld wordt minder waard. We hebben, vertelde het Journaal, in veertig jaar niet zoveel inflatie gehad.
Nou ben ik de zeven kruisjes gepasseerd. Ik herinner me nog dat we in Nederland jaren hadden een inflatie hadden van een procent of tien. Dat was niet zo´n vreselijk probleem. De lonen en de pensioenen stegen met de inflatie mee. Zelfs op lopende rekeningen werd minstens een paar procent rente betaald en als je je geld vastzette nog veel meer. Dat bood een zekere bescherming tegen de geldontwaarding. Toch waarschuwden veel politici tegen de inflatie. De regering voerde een prijsbeheersing in. Je mocht zonder toestemming niet de prijzen van een product verhogen. Ik herinner me nog dat we het abonnement van het maandblad, dat onze stichting uitgaf, met vijf gulden per jaar wilden verhogen. Dan moest je eerst bij het Ministerie van Economische Zaken met redenen omkleed toestemming vragen. Die kwam natuurlijk wel na een paar weken maar op die manier werden we toch gedwongen goed na te denken over het waarom van onze prijsverhoging. En de procedure had een uitstellende werking.
Door bijzondere economische omstandigheden zijn we aan minimale geldontwaarding gewend geraakt. We lazen wel dat de centrale banken miljarden en nog eens miljarden euro´s in de economie pompten, zoals dat dan, heet maar dat had geen gevolgen voor de circulatie van het geld. Al die miljarden kwamen niet in de reële economie terecht. Is dat nu eindelijk wel aan het gebeuren met die enorme schaarste aan allerlei goederen tegenwoordig en de daarmee gepaard gaande prijsstijgingen? Ik bedoel: bent U ook zo bang voor post van Uw energieleverancier? Schrikt U ook zo aan de benzinepomp. Geen mens die echt weet hoe het zit. Wel is duidelijk dat de slachtoffers van de geldontwaarding op geen enkele manier worden geholpen. De rente schommelt nog steeds rond nul procent . Daar koop je letterlijk niks voor. Of liever gezegd: minder. Aan de vermogensbelasting met dat fictieve rendement van vier procent wordt ook niks gedaan.
Aan de andere kant: wat is nou vijf procent? Een dikke vijfentwintig jaar geleden bracht ik wel tijd door in Brazilië. Je moest daar nooit meer dan honderd dollar tegelijk wisselen want de inflatie bedroeg veertig procent per maand. Per maand. Als een miljoen cruzados een dollar of twee was, dan veranderden ze de naam van de munt een beetje, bijvoorbeeld tot cruzeiro, en schrapten drie nullen. Spaarders werden wel beschermd: elke maand bepaalde de regering op grond van het inflatiepercentage hoeveel rente de banken op spaarrekeningen moesten bijschrijven. Ook lonen stegen met de inflatie mee. Grote aankopen deed iedereen op afbetaling. ¨Zonder rente¨ stond er dan bij maar wie betaling uitstelde tot bijvoorbeeld over drie maanden betaalde wel een bedrag dat astronomische hoogte had bereikt. Zo ging dat met grote inflatie. Het was een vorm van gokken. Als na twee maanden bleek dat de geldontwaarding hoger was dan de winkelier had gedacht, boekte jij winst. Anders ging je het schip in. Dat laatste overkwam je natuurlijk als consument want zo´n winkelier had meer kijk op de ontwikkeling van de geldwaarde dan jij. Anders was hij al lang failliet geweest. Welvarende mensen kochten een fusca, een Volkswagen Kever niet om in te rijden maar om neer te zetten. Het was een waardevast bezit in tegenstelling tot het papiergeld dat steeds minder waard werde. Mensen, laten we hoopvol der nacht in gaan. Hier is uit de beroemde musical The Gold diggers of 1933 We are in the money https://www.youtube.com/watch?v=UJOjTNuuEVw