Column Giel van Strien – Europese verkiezingen
Er is in Nederland grote ophef ontstaan over stemmen die niet zijn meegeteld bij de meest recente Europese verkiezingen. Alleen al in Nederland volgden 5,5 miljoen mensen afgelopen zaterdagavond de uitslag van deze verkiezingen in een urenlange live-uitzending op televisie. In totaal volgden zo’n 200 miljoen mensen wereldwijd de verkiezingen.
Deze grote belangstelling en betrokkenheid is natuurlijk goed nieuws voor de Europese democratie. Want er zijn nogal wat zaken die om oplossingen vragen: wat is het antwoord van Europa op de toenemende economische en politieke invloed van China op sommige landen in de EU of in de periferie van de unie? Wanneer worden er nou eens echte maatregelen genomen tegen Polen en Hongarije, die ondanks alle afspraken in de EU de rechtstaat aan hun laars blijven lappen? Hoe ziet de toekomst van de euro er uit, als kwetsbaar symbool van een even kwetsbaar bondgenootschap? En zo zijn er nog vele andere grote vragen die om grote antwoorden vragen in Europa.
Maar niets van dit alles. De verkiezingen betroffen die van het festival waarbij Europa haar favoriete liedje kiest. Dat wil zeggen: via een zeer ondoorzichtelijke procedure bepalen een kleine aristocratie van deskundigen en een democratie van stemvolk wie de verkiezingen wint.
Waar het Europees Parlement in 2019 een enorme campagne organiseerde om de Europeanen te bewegen om überhaupt hun stem uit te brengen, waren zaterdag talloos veel miljoenen bereid om voor € 0,45 per sms-bericht te stemmen. Dat werd in Nederland blijkbaar zo massaal gedaan dat een provider dit niet meer aan kon en de stemmen uiteindelijk bleken niet te zijn meegeteld. De provider was overigens wel goed in staat geweest om die € 0,45 per bericht te incasseren, waaruit bleek dat niet zozeer het democratische proces als wel het verdienmodel een doorslaggevend motief was. Want het was nogal een curieus proces: via een app in een digitale omgeving – waarin stemmen met één klik makkelijk en ook gratis had gekund – werd iedere bezoeker bij het stemmen naar een sms met genoemde kosten geleid. Vele Nederlanders stemden meerdere keren, want in een kapitalistisch systeem heeft de democratie zo z’n eigen karakter. Ellen uit Zeist had maar liefst 15x gestemd zo liet zij het Algemeen Dagblad weten, dat fors uitpakte met een groot artikel over de onregelmatigheden bij deze verkiezingen. Ellen denkt dat ze nu een fors bedrag heeft uitgegeven. De verslaggever laat het daar maar bij. Blijkbaar was voor beiden de rekensom 15 x € 0,45 te ingewikkeld.
Televoter Marian Paschke uit Arcen bracht maar liefst 30 vergeefse stemmen uit en wil nu dat de verkiezingen ongeldig worden verklaard. Omdat ze wellicht ook zelf realiseert dat dit misschien een wat al te ambitieuze eis is, is ze ook bereid om genoegen te nemen met het terugkrijgen van haar geld. Wellicht kan Groep 8 straks bij de CITO-toets uitrekenen hoeveel alle Nederlanders tezamen ten onrechte hebben betaald voor niet uitgebrachte stemmen.
Het Europees parlement kan overigens ook nog iets leren van het songfestival. Laat mensen niet op de vertegenwoordigers van hun eigen land stemmen. Dat werkt integratie bevorderend.