Column Han van der Horst – Energieschandaal
Lieve mensen, heb ik U wel eens verteld dat ik geschiedenis heb gestudeerd? Vast wel maar aan de andere kant hang ik het op de radiozenders van Zuid Holland Zuid niet echt aan de grote klok want meestal heeft het geen toegevoegde waarde. Nu wel. Het eerste wat historici leren is dat zij zich nooit moeten wagen aan toekomstvoorspellingen. Dat komt omdat de geschiedenis geen wetmatig verloop kent. Karl Marx dacht destijds van wel maar bij hem ging het dan om stromingen van zeer lange duur. En zelfs dat is door de feiten gelogenstraft. De dingen lopen altijd anders dan je verwacht. Alle beleidsambtenaren weten dat. Ze moeten voor hun politieke bazen prognoses maken maar uiteindelijk gaat het toch de andere kant op.
Of groter: wie had in 2015 gedacht dat ons een dodelijke pandemie te wachten stonden en een bijna-oorlog met Rusland?
Toch ga ik mij deze keer aan een voorspelling wagen. Ook al heb je kans dat ik er over een jaar of tien om wordt uitgelachen. Ik voorspel dat de energietransitie zich zal ontwikkelen tot een schandaal dat de affaire rond de toeslagen en het Groninger aardgas verre in de schaduw zal stellen. En ik ga daar twee zaken in de buurt bij halen: de komst van kerncentrales en de overstap naar stadswarmte. Of anders gezegd: restwarmte uit de industrie.
Verleden week nam de Tweede Kamer een motie aan om niet twee maar vier nieuwe kerncentrales te bouwen. Een geschikte plek is de tweede Maasvlakte waar nog ruimte genoeg is voor allerlei gigantische constructies. Onze wakkerre en wereldwijze parlementariërs gaven die vingerwijzing nadat de beheerders van het stroomnet al hadden gewaarschuwd dat zij de door nieuwe kerncentrales opgewekte energie onmogelijk kunnen verwerken. De boel loopt nu al spaak als burgers met panelen op zonnige dagen massaal ongebruikte elektriciteit terugleveren. Nu al moet nee verkocht worden aan bedrijven die een zware aansluiting willen. Burgers zullen in de nabije toekomst niet ontzien worden en stroomloze uren liggen in het verschiet. Dat komt omdat de netbeheerders zich de afgelopen tien jaar niet hebben voorbereid op groeiende vraag en aanbod van stroom omdat Nederland van het gas af moet.
In de Rijnmond is de overstap op restwarmte van fabrieken en bedrijven daar een goede manier voor. Die wordt nu nog voor een groot gedeelte in de lucht geblazen en verdwijnt. Maar rond 1990 bewoonde ik al een huis dat verwarmd werd door zulke restwarmte. We hadden dan ook geen gas maar kookten elektrisch. Op alle radiatoren was een thermometerachtig dingetje bevestigd waarvan de vloeistof langzaam vervloog. Een keer per jaar kwam een vent die metertjes vervangen door nieuwe. De stand op de oude bepaalde de eindafrekening en die viel zelden mee. Nu willen Eneco en Vattenfäll het restwarmtenet op grote schaal uitrollen in Rotterdam en randgemeentes. De bewoners zouden dan goedkoper uit zijn. Het tegendeel blijkt het geval. Wie zich door de woningbouwvereniging deze restwarmte heeft laten aanpraten, ontvangt juist gepeperde na-afrekeningen. De nieuwe klanten van Eneco en Vattenfäll voelen zich grotelijks belazerd. Datzelfde geld voor de corporaties die zich een overstap op restwarmte aan hebben laten lullen. Zij dreigen hun medewerking te staken. Ze voelen zich net zo opgelicht als hun huurders. Eneco en Vattenfäll weten niet goed duidelijk te maken waarom restwarmte die anders in de lucht verdwijnt, zo duur moet zijn. Misschien heeft het volgende er mee te maken. De politiek heeft de afgelopen twintig jaar de de hele energieproductie verkwanseld aan particuliere investeerders in de verachting dat die de burgers beter konden bedienen dan de eigen overheden met hun gemeentelijke en provinciale energiebedrijven. Eneco is nu volledig in handen van Japanse aandeelhouders. Vattenfäll is Zweeds. Raad eens wat voor de directies prioriteit heeft.
Daarom dus denk ik dat de energietransitie zo´n enorm schandaal wordt waarbij de toeslagenaffaire verbleekt. Ondertussen: turn on the heat. https://www.youtube.com/watch?v=N-Xn-q8XbWs