Column Han van der Horst – Musea en energie
Lieve mensen, ik ga het vandaag weer over de energieprijzen hebben. De enorme rekeningen voor gas en licht halen de kleur uit het leven van heel veel mensen omdat zij nu voor het eerst merken wat het is op bijstandsniveau te leven. Als ze niet ver daaronder zakken. Daar heb ik het verleden keer al zijdelings over gehad. Maar ook op andere manieren wordt door die krankzinnige prijzen het leven kraak- en smaakloos. Gebouwen met een culturele functie gaan net zo goed voor gaas. Wat denkt U dat het kost een bioscoop te verlichten en te verwarmen? Of een schouwburg. Of een museum.
Over één museum in het bijzonder wil ik het vandaag hebben, het Stedelijk Museum van Schiedam. Anne de Haij, de verleden jaar aangetreden directeur, zegt dat ze op deze manier over twee jaar failliet gaat. De energierekening is vervier- en vervijfvoudigd. Nu wil de gemeente ook nog eens de huur indexeren. Als dat allemaal gebeurt, is een kort liedje gauw gezongen.
Het Stedelijk Museum van Schiedam huist in een enorm gebouw, het Sint Jacobs Gasthuis, dat in 1789 als onderkomen voor bejaarden werd neergezet. Het is een van Schiedams belangrijkste monumenten en heeft een enorme omvang. Vroeger was het Museum een stedelijke dienst, maar het is in het kader van de nieuwe tijd al lang en breed verzelfstandigd. Het krijgt een forse subsidie van de gemeente maar moet verder de eigen broek ophouden. Een deel van de subsidie krijgt de gemeente weer terug omdat het Stedelijk Museum dat Sint Jacobsgasthuis moet huren.
Nu is er met dat Schiedamse museum iets bijzonders aan de hand, lieve mensen. Sinds een paar jaar waait er een nieuwe wind. De directie probeert heel actief mensen over de vloer te krijgen die kunstgenot om zo te zeggen niet in de genen hebben zitten. Dat lukt heel goed. Aanvankelijk trok het Stedelijk Museum vooral echte kunstliefhebbers, kénners die ook openingen van galeries plat lopen en de recensies in de kranten lezen. Sommigen noemen zulke liefhebbers wel eens elitair maar dat is – sta me deze woordkeus toe – dom gelul. Mensen die serieus geïnteresseerd zijn in kunst en dan vooral moderne kunst vormen een minderheid maar je vindt ze in alle lagen van de samenleving. Je hebt van die lui, die vinden cultuur allemaal maar een beetje bijzaak en zonde van het geld. Zij wijzen dan met de vinger en zeggen: wat een elitair zootje. Daar moeten we niet inlopen met zijn allen. Musea geven kleur aan een grauw bestaan en dan vooral als zij de gewone mensen weten te bereiken en aan te spreken. Dat is het Stedelijk Museum van Schiedam met veel succes aan het doen. Musea maken het leven prettiger. En daarom zou het buitengewoon kwalijk zijn als overheden ze nu te gronde laten gaan omdat ze de energierekening niet meer kunnen betalen. We gaan moeilijke tijden tegemoet en dan is het juist van belang dat er méér is dan de dagelijkse gang van het werk naar huis en weer terug. Bij U in de gemeente zijn er vast ook culturele instellingen, wijkcentra en clubs die het water tot de lippen staat. Negeer hun noodkreten niet. Schep vangnetten. Houd ze in deze crisis overeind want als ze eenmaal weg zijn, dan komen ze niet meer terug. Dan ben je ze voorgoed kwijt. Mevrouw De Haij heeft bij de gemeente Schiedam vooralsnog weinig succes geboekt. Ze moeten daar op het gemeentekantoor – en al die andere gemeentekantoren in onze streek – goed beseffen wat een kapitaalsvernietiging het betekent zo’n museum, zo’n cultureel centrum, zo’n ontmoetingsplek, zo’n zwembad te loor te laten gaan. Decennia lang is daar overheidsgeld in gestopt en in geïnvesteerd. Nu zouden ze zomaar om mogen vallen? Nee toch zeker. Goedkoop blijkt dan wel heel duurkoop. Houd dat goed in het achterhoofd, dames en heren wethouders. Hoeveel meer geld je dan weggooit dan je denkt in de knip te houden. Ter inspiratie uit de beroemde musical The Gold diggers of 1933 We are in the money. https://www.youtube.com/watch?v=UJOjTNuuEVw