Column Han van der Horst – Amailia
Lieve mensen,
Ik heb een tip voor nu het weer wat minder is. Ga naar de Prinsenhof in Delft waar een mooie tentoonstelling wordt gehouden over Amalia. Niet onze kroonprinses maar de grande dame naar wie zij is genoemd: Amalia van Solms. De kans is reëel dat bij U in de gemeente ergens een straat naar haar genoemd is. Meestal komt U in de buurt dan ook een Charlotte de Bourbon-, een Anna van Buren- en een Louise de Colignystraat tegen. Dat zijn allemaal echtgenotes van de vader des vaderlands, Willem van Oranje maar Amalia was getrouwd met prins Frederik Hendrik.
Even tussen haakjes: een Anna van Saksenstraat ontbreekt vaak. Deze echtgenote was niet de gemakkelijkste. Ze had veel ruzie met Willem, ging net als hij vreemd – met de vader van de schilder Rubens zelfs – en uiteindelijk besloot haar man tot scheiding. Anna werd daar niet gezeglijker op. Uiteindelijk liet haar vader haar opsluiten in een soort kerker waar zij van ellende en uitputting is gestorven. Zo ging dat in die dagen. Het was in die dagen overigens helemaal niet gek als iemand vier echtgenotes versleet. Vanwege de vele ziektes en het levensgevaarlijke kraambed was de gemiddelde duur van een huwelijk twee jaar.
Terug naar Amalia van Solms. Ze kwam uit een hoog adellijke familie zonder geld zodat ze al vroeg geleerd had de schijn op te houden. Haar vader had ook nog partij getrokken voor Frederik van de Palts, die een paar maanden koning van Bohemen was geweest en toen werd verjaagd. Hij koos Den Haag als ballingsoord waar hij dag en nacht bezig was met niks in zijn portemonnee zijn stand op te houden. Dan leer je wel de schijn ophouden. Amalia was gewend aan stille armoede en je groot houden onder alle omstandigheden: de vrolijke edelvrouw zonder zorgen spelen.
Met haar latere man was het precies omgekeerd: prins Frederik Hendrik had geld genoeg. Hij stond in Den Haag bekend als ¨Mooi Heintje¨ die menig meisjeshart had gebroken. Uitgerekend hij werd verliefd op Amalia, die 12 jaar jonger was, een vrolijk jong ding, geen perfecte schoonheid maar wel iemand die zich wist te kleden en gedragen in voornaam gezelschap. Ze was 23 toen ze met Frederik Hendrik trouwde. Haar schoonmoeder Louise de Coligny, verreweg de leukste en meest interessante echtgenote van Willem de Zwijger, stond er helemaal achter. Datzelfde gold voor stadhouder Maurits die vanuit zijn sterfbed nog op de trouwerij aandrong. 19 dagen na de bruiloft overleed hij zodat nu Frederik Hendrik tot stadhouder werd uitgeroepen.
Mooi Heintje had er net als zijn broer Maurits altijd een nogal los vrijgezellenhuishouden op na gehouden. Dat was nu afgelopen. Amalia overtuigde haar man ervan zijn manier van leven bij zijn stand aan te passen. Ze modelleerde de omgeving van de prins tot een serieuze hofhouding die de vergelijking met het buitenland kon doorstaan. Ze leerde Frederik Hendrik hoe een vorst zich presenteerde.
O ja, Amalia en Frederik Hendrik kregen tussendoor nog negen kinderen.
De stadhouder was een goed veldheer die in de laatste decennia van de tachtigjarige oorlog verschillende grote overwinningen op Spanje behaalde. Met de oorlogsbuit kon hij – moest hij van Amalia – verschillende paleizen bouwen, waarvan Huis ten Bosch haar het best beviel. Ze bleef er na zijn dood wonen en de grote zaal werd met kleurrijke schilderingen helemaal tot een soort gedenkteken voor haar geliefde man gemaakt. Die zaal is er nog steeds.
Amalia was inmiddels een geduchte oma geworden die alles op alles zette om de belangen van de familie te behartigen. Haar kinderen moesten daarvoor zo nodig hun eigen liefdesgeluk opofferen. Zo moest Louise Henriette tegen haar zin trouwen met de keurvorst van Brandenburg. Zij is de stammoeder van het huis waaruit de Duitse keizer Wilhelm II voortkwam. Een andere dochter – Albertine Agnes – werd uitgehuwelijkt aan Willem Frederik, de stadhouder van Friesland, die daar eerst jarenlang om had moeten soebatten. Van deze twee stamt ónze Amalia af.
Ja, die Amalia van Solms kon best een kreng zijn als ze haar zin niet kreeg. Tot op hoge leeftijd. En haar zin kreeg ze bijna altijd. Kapsones en karakter, daar kun je een mooie tentoonstelling over maken. Dat hebben ze in Delft daar op het Prinsenhof gedaan.
Onze Amalia, lieve mensen, lijkt me ook geen doetje. Volgens mij is ze hartstikke slim en neemt zij een voorbeeld aan haar oma. En dan nu met Willy Bronkhorst met zijn grote hit Amalia. https://www.youtube.com/watch?v=ohsjZOOs48k